زمان اصلی رویش و گلدهی زعفران، پاییز و اوایل زمستان (از اواخر مهر تا اواخر آذر) است. با این حال، برای داشتن یک برداشت موفق، باید با کل چرخه‌ی رشد این گیاه گرانبها آشنا شوید. زمان رویش زعفران فقط شامل گلدهی نیست، بلکه با کاشت پیاز در تابستان آغاز شده و تا دوره‌ی خواب در اواخر بهار ادامه پیدا می‌کند. کشت و برداشت زعفران یک فرآیند دقیق و زمان‌بندی شده است که هر مرحله‌ی آن، بر کیفیت نهایی محصول تاثیر مستقیم می‌گذارد.
چرخه‌ی زندگی زعفران
گیاه زعفران برخلاف بسیاری از محصولات زراعی، یک دوره‌ی رشد معکوس دارد. زمانی که اغلب گیاهان در خواب تابستانی هستند، این گیاه شروع به آماده شدن برای رشد و گلدهی می‌کند.
۱. مرحله‌ی کاشت و استراحت تابستانی (تیر تا اواخر شهریور)
بهترین زمان برای کاشت پیاز زعفران در مناطق معتدل و گرمسیری ایران، از تیر ماه تا اواخر شهریور است. پیاز زعفران باید حتماً قبل از آغاز بارندگی‌های پاییزی در عمق مناسب خاک کاشته شود. کاشت در این زمان، که پیاز در حالت خواب ظاهری قرار دارد، به آن فرصت می‌دهد تا پیش از آغاز فصل رشد، در خاک مستقر شود.
۲. مرحله‌ی رویش و گلدهی (اواخر مهر تا آذر)
این مهم‌ترین مرحله برای کسانی است که منتظر دیدن محصول خود هستند. رویش واقعی زعفران با اولین آبیاری پاییزی (حدوداً اوایل تا اواسط مهر) آغاز می‌شود.
- گلدهی: پس از اولین آبیاری و با کاهش دمای هوا، گل‌های بنفش زعفران شروع به بیرون آمدن از خاک می‌کنند. این زمان معمولا از اواخر مهر تا اواخر آبان است و بسته به آب و هوای منطقه می‌تواند تا اواسط آذر نیز ادامه یابد.
- مدت زمان گلدهی: دوره‌ی گلدهی و برداشت گل‌های زعفران بسیار کوتاه و فشرده است؛ معمولا بین ۱۵ تا ۲۵ روز طول می‌کشد. حداکثر گلدهی در روزهای هفتم تا دهم این دوره اتفاق می‌افتد.
- برداشت روزانه: برای حفظ بالاترین کیفیت، گل‌ها باید هر روز صبح زود (قبل از طلوع آفتاب و باز شدن کامل گل) چیده شوند.
۳. مرحله‌ی رشد برگ‌ها و تغذیه‌ی پیاز (آذر تا اواسط اردیبهشت)
پس از پایان گلدهی، پیاز زعفران وارد مرحله‌ی حیاتی تغذیه و تقویت می‌شود.
- رشد برگ: برگ‌های باریک و بلند زعفران بعد از برداشت گل‌ها شروع به رشد می‌کنند و تا اواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت، کار فتوسنتز و تغذیه‌رسانی به پیازهای دختری را انجام می‌دهند.
- مراقبت و داشت: در این دوره، عملیات داشت مانند آبیاری‌های بعدی، کود دهی و وجین علف‌های هرز، نقش کلیدی در تقویت پیاز و تضمین محصول سال آینده دارد. هر چه پیازها در این مرحله قوی‌تر شوند، کیفیت و کمیت گلدهی سال بعد بهتر خواهد بود.
۴. مرحله‌ی خواب تابستانی (اواسط اردیبهشت تا تیر)
با گرم شدن هوا و زرد شدن برگ‌ها (که نشانه‌ی پایان دوره‌ی رشد است)، گیاه وارد فاز خواب می‌شود. در این مدت، هرگونه فعالیت در مزرعه باید متوقف شود تا پیاز آسیب نبیند. این زمان تنها فرصت مناسب برای برداشت پیازهای قدیمی و جا به جایی آن‌ها برای توسعه‌ی کشت است.
آماده‌سازی برای خشک کردن زعفران
پس از جداسازی کلاله‌ها، نوبت به مرحله مهم خشک کردن زعفران می‌رسد. این مرحله تعیین‌کننده رنگ، عطر و ماندگاری محصول است. استفاده از روش‌های سنتی ممکن است زمان‌بر و با ریسک آسیب به کلاله‌ها همراه باشد، اما دستگاه‌های مدرن خشک‌کن زعفران این کار را با دقت و سرعت بالا انجام می‌دهند.
اگر قصد دارید محصولی با کیفیت بالا و استاندارد صنعتی داشته باشید، می‌توانید با خرید دستگاه خشک کن زعفران، فرایند خشک کردن را به‌صورت بهینه انجام دهید و ارزش محصول خود را چند برابر کنید.
جمع بندی
زمان رویش زعفران از اواسط مهر شروع می‌شود و با مراحل جوانه‌زنی، رشد برگ‌ها و گلدهی تا اوایل زمستان ادامه دارد. مراقبت دقیق در هر مرحله، به خصوص در زمان گلدهی، باعث برداشت محصولی با کیفیت و سالم می‌شود. در پایان، برای حفظ کیفیت کلاله‌ها و افزایش ماندگاری آن‌ها، استفاده از دستگاه‌های خشک‌کن زعفران توصیه می‌شود.