برخی کشاورزان تصور می کنند کار اصلی با پایان برداشت گل های زعفران به پایان می رسد، در حالی که اقدامات پس از برداشت، همچون کوددهی، آبیاری و… سنگ بنای تولید محصول پربار در سال آینده است. این مرحله نقشی تعیین کننده در ذخیره سازی انرژی در پیاز زعفران برای فصل رشد بعدی دارد. در ادامه به بررسی گام های ضروری پس از چیدن گل های زعفران می پردازیم.
کوددهی پس از برداشت؛ تقویت پیاز برای فردایی پربار
بلافاصله پس از اتمام برداشت گل، نوبت به تقویت زمین و پیازهای زعفران میرسد. این مرحله حیاتی است زیرا پیازها در این زمان فعالیت خود را برای رشد و تکثیر آغاز می کنند.
- کودهای نیتروژنی با احتیاط: استفاده از کودهای نیتروژنی مانند اوره یا سولفات آمونیوم (معمولا ۵۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار) به رشد و فتوسنتز برگ های سبز کمک می کند. با این حال،مصرف بیش از حد نیتروژن اثر معکوس داشته و با اختلال در فرآیند بنه زایی، باعث کاهش برداشت گل در سال آینده می شود.
- تامین پتاسیم برای پیازهای درشت: کودهای پتاسیمی مانند سولفات پتاسیم نقش کلیدی در انتقال مواد فتوسنتزی به پیازها و درشت شدن بنه های دختری دارند.
- کوددهی همراه با آبیاری (زاج آب): آبیاری پس از برداشت که به “زاج آب” معروف است، فرصتی برای کوددهی است. در این روش، کودهای محلول در آب آبیاری به صورت یکنواخت در اختیار ریشه و پیاز قرار می گیرند و باعث تقویت پیازهای دختری و افزایش تولید تا ۵۰ درصد میشوند.
آبیاری و مراقبت از برگ ها
پس از برداشت گل، سرعت رشد برگها افزایش می یابد. این برگ ها کارخانه های فتوسنتز گیاه هستند و مواد غذایی را برای پرورش پیازهای جدید تأمین می کنند.
- آبیاری مناسب: “زاج آب” یا آبیاری پس از برداشت را جدی بگیرید، چرا که این آبیاری به بهبود شرایط مزرعه و فعالیت بهتر ریشه ها کمک شایانی میکند.
- محلولپاشی زمستانه: با فرارسیدن زمستان و کاهش فعالیت ریشه، جذب مواد غذایی از خاک محدود می شود. در این مرحله، تغذیه از طریقمحلولپاشی روی برگ ها انجام میگیرد. این کار باید در هوای آفتابی و دمای بالای ۱۵ درجه سانتی گراد و در چندین نوبت با فاصله ۱۵ تا ۲۰ روز انجام شود تا پیازها به خوبی تقویت شوند.
از بین بردن علف های هرز
علف های هرز دشمنان اصلی پیازها و گل های زعفران هستند. حضور آن ها باعث می شود تا سرعت رشد گیاه بسیار کند شود و اگر جلوی آن را نگیرید در کوتاه مدت می تواند باعث مرگ گیاه هم شود. برای از بین بردن علف های هرز می توانید به صورت دستی و با وجین کردن اقدام کنید. اما اگر مزرعه زعفران شما بزرگ است می توانید از سموم علف کش نیز استفاده نمایید.
فرآوری و خشک کردن اصولی گل های برداشت شده
پس از برداشت، باید گل ها را هرچه سریع تر برای جداسازی و خشک کردن آماده کرد تا از فساد و کاهش کیفیت زعفران جلوگیری شود.
- جداسازی کلاله: در کوتاه ترین زمان ممکن و با رعایت کامل بهداشت، کلاله های قرمز (قسمت ارزشمند زعفران) را از گلبرگ و دیگر اجزای گل جدا کنید.
- روش های خشک کردن: خشک کردن صحیح برای حفظ عطر، طعم و قدرت رنگدهی زعفران ضروری است.
- روش سنتی: پخش کردن کلاله ها روی پارچه تمیز در محیطی تاریک و خشک با دمای اتاق به مدت چند روز.
- استفاده از دستگاه خشک کن: برای سرعت، یکنواختی و کیفیت بالاتر در خشک کردن، استفاده ازدستگاه خشک کن زعفران توصیه می شود. این دستگاه ها در مدل ها و ظرفیت های مختلف (عموما ۱ تا ۲ کیلوگرم در ساعت) موجود بوده و میتوانند زعفران را در مدت کوتاهی (۳ تا ۵ دقیقه) به طور حرفه ای خشک کنند. خشک کردن با این دستگاه ها، کیفیت نهایی محصول را به شدت افزایش داده و باعث می شود زعفران شما قیمت بالاتری در بازار داشته باشد.
نگهداری و انبارداری صحیح
شرایط نگهداری زعفران خشک شده بر روی کیفیت نهایی آن تاثیر گذار است. از مهم ترین اقداماتی که برای انبار کردن و نگهداری آن می توانید انجام دهید، عبارتند از:
- ظرف مناسب: زعفران خشک شده را حتما در ظروف شیشه ای دربسته و ترجیحا مات و کدر نگهداری کنید. ظروف پلاستیکی برای نگهداری بلندمدت مناسب نیستند.
- دشمنان زعفران: زعفران بهنور مستقیم، رطوبت و اکسیژن بسیار حساس است. ظرف حاوی زعفران باید در مکانی خشک، خنک، تاریک و بدون نفوذ هوا نگهداری شود.
کار پس از برداشت زعفران، سرمایه گذاری برای آینده است. با انجام دقیق این اقدامات، نه تنها کیفیت زعفران امسال خود را حفظ میکنید، بلکه تضمین خواهید کرد که مزرعه تان در سال آینده نیز پرگل و پربار خواهد بود.